Geçtiğimiz günlerde, Kürt illerinde yaşayan çocuk ve gençlerin çatışma kaynaklı sebeplerle yaşadıkları sorunlara onarıcı ve dönüştürücü bir perspektifle cevap üretmeyi hedefleyen proje fikirleri için kişi ve kurumlara Onarıcı Adalet için Onarıcı Fikirler başlıklı bir açık çağrıda bulunmuştuk. Adalet İyileştirir projemiz kapsamında yaptığımız bu çağrı ile amacımız, çocuk ve gençlerin maruz kaldığı şiddete dikkat çekmek ve bu ihlallere ilişkin onarıcı adalet perspektifi ile üretilen sivil toplum çalışmalarına alan açmaktı.

Onarıcı Adalet için Onarıcı Fikirler çağrımıza yapılan başvurularla ilgili değerlendirme süreci sona erdi. Çağrıya olan ilgi ve önerilen projelerin zenginliği, ağır ihlallere yönelik adalet mücadelesini mağdurların ihtiyaçlarını gündemleştiren, onarıcı ve dönüştürücü bir yaklaşımla yürütme konusundaki inancımızı bir kez daha pekiştirdi.

Çağrımıza toplam 33 başvuru aldık. Bu başvurulardan 17’si kişiler, 10’u dernek ya da vakıflar, 6’sı ise tüzel kişiliğe sahip olmayan kolektif veya inisiyatifler tarafından yapıldı. Başvuruların büyük bir kısmı faaliyetlerini Diyarbakır’da (19) gerçekleştirmeyi öngörürken, Diyarbakır’ı Batman (7), Van (6), Mardin (5) ve İstanbul (5) illeri takip etti.

Yöntemsel yaklaşım olarak hafızalaştırma (arşiv, belgeleme, sözlü tarih ve benzeri) boyutu olan başvurular 19 başvuru ile başı çekti. Bunu 15 başvuru ile hikâye anlatımı niteliği olan, yaratıcı yazım atölyeleri, podcast, kısa film, animasyon üretimi gibi faaliyetler içeren projeler takip etti. Bunları işbirliği ve dayanışma (14), psiko-sosyal destek (10) ve politika süreçlerine katılım (8) boyutları olan projeler takip etti.

Projeler 

Desteklenecek projelerin seçimi için yapılan değerlendirme, projelerin açık çağrıda tarif edilen ihtiyaçlarla uygunluğu, takvim, bütçe ve deneyim açısından uygulanabilirliği, içerik ve yöntem açısından özgünlüğü ve etki potansiyeli gibi kriterler üzerinden yapıldı.

Yapılan değerlendirme sonucu 5 proje İstanbul'da yapılacak içerik geliştirme atölyesine davet edilecek.

• “Ji Min Re Çîrokan Nebêje” (Bana Masal Anlatma): Savaş, çatışma, göç ve asimilasyon politikaları gibi sebeplerle hafızası unutturulmuş mekânlarla ilgili - proje örneğinde Diyarbakır’daki Keçi Burcu'nda - sözlü tarih çalışması yapılması ve bunun üzerinden çocuk masalı yazılması. 
• Seslerimizi Birleştirme: Kürt İllerinde Çocuklar İçin Kolektif İyileştirme Atölyeleri: Nusaybin'deki çocukların ağır insan hakları ihlallerinden kaynaklanan travmalarını sanat ve oyun terapisi yoluyla iyileştirip, dayanışma ve birlikte iyileşmenin teşvik edilmesi.
• Anadilde Eğitimin İyileştirici Etkisi: Anadilde eğitim veren kurumların çocukların eğitimine ve yaşamına etkilerini aileler, eğitimciler ve çocuklarla yapılacak odak grup çalışmaları ve gözlemlerle değerlendirmek, bunun sonuçlarını rapor ve tanıtıcı video yoluyla paylaşmak.
• Kürtler Şehirde Podcast: Doksanlı yıllarda doğmuş, bugün farklı şehirlerde farklı hayatlar yaşayan Kürt gençlerin büyüme, kimliğini keşfetme ve güncel hayatla başa çıkma hikâyelerini anlattıkları bir podcast projesi.
• “Bila ew nebînin, ew biçûk in” (Onlar görmesin, daha çok küçükler): 2015 yılında yaşanan çatışma sürecinde Cizre’de yaşanan gerçek bir hikâyenin, bu süreçte çocuklarını kaybeden ailelerin acılarını görünür kılmayı hedefiyle bir animasyon filme dönüştürülmesi.

Jüri heyeti 

Başvurular, birbirini tamamlayıcı niteliklere sahip farklı disiplinlerden gelen beş kişilik (Hafıza Merkezi ekibinden iki, bağımsız üç kişi) bir jüri heyeti tarafından değerlendirildi.

Aylin Kızıl: 1988 Diyarbakır doğumlu. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden mezun oldu. 2012 yılında Narphotos Fotoğraf Ajansı’na katıldı. Belgesel fotoğraf alanında üretmekte ve genel olarak kentsel dönüşüm, kimlik, toplumsal cinsiyet, göç gibi meseleler üzerine fotoğraf ve video çalışmaları yapmaktadır. 2017’de Serdar Bayram ve Lezgin Kani ile birlikte yönettiği Miraz, 2020’de Fatma Çelik’le birlikte yönettiği Bir Tribün Hikâyesi adlı kısa belgeselleri vardır. Fotoğraf Altı (2021), Kulaktan Kulağa (2021) ve Gözün Üstünde (2022), yönettiği diğer belgesel projeleridir.

Derya Bozarslan: Lisans eğitimini Dicle Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde tamamladı. 2008’de Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nın Avrupa Birliği projeler ofisinde 3 yıl proje koordinatörü olarak çalıştı. 2011-2013 yılları arasında Anadolu Kültür’ün Diyarbakır şubesi olan Diyarbakır Sanat Merkezi’nde çalışan Bozarslan, 2013-2022 yılları arasında Anadolu Kültür’de Kürtçe edebiyat ve dil çalışmaları, çocuk kitapları, çocuk hakları ve mülteciler, çatışma ve savaş bölgelerinde yaşayan çocuklarla ilgili yürütülen programlarda görev aldı. 2023’ten beri Hafıza Merkezi’nin Hafıza ve Barış programında çocuk hak ihlalleri üzerine çalışıyor.

Ezgi İçöz Özgür: İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji bölümünü bitirdikten sonra sanat ve klinik psikolojiyi birleştiren Dışavurumcu Sanat Terapisi alanında yüksek lisans yaptı. California Institute of Integral Studies'te Psikolojik Danışmanlık ve Dışavurumcu Sanat Terapisi bölümünü tamamladıktan sonra hastane ve özel kliniklerde farklı gruplarla sanat terapisti olarak çalıştı. İstanbul'da bireysel seanslar, kurumsal eğitimler verdi ve sanat terapisi eğitim gruplarında yer aldı. 2015 yılından beri Fethiye'de Doğada sanat terapisi grupları yaptığı Sevgi Çemberleri projesinin bir parçasıdır ve yolculuklarında Sanat Terapisini ve Sevgi Çemberlerini yaymaya devam etmektedir.

Kerem Çiftçioğlu: 2014'te katıldığı Hafıza Merkezi’nde iletişim direktörü olarak görev alıyor. İletişimin tutum ve davranış değişikliği yaratma potansiyelini insan hakları alanı üzerinden düşünüp araştırmaya çalışıyor. İlgi ve çalışma alanları arasında umut temelli iletişim, hikaye anlatıcılığı, disiplinlerarası ve yaratıcı işbirlikleri var. Lisans eğitimini Sabancı Üniversitesi Toplumsal ve Siyasal Bilgiler, yüksek lisans derecesini ise Essex Üniversitesinin İnsan Hakları Teori ve Pratiği Programından aldı. Helsinki Yurttaşlar Derneği, İstanbul Bilgi Üniversitesi Avrupa Birliği Enstitüsü, Europa Nostra Türkiye ofisi, Asker Hakları İnisiyatifi gibi çeşitli kar amacı gütmeyen oluşumlarda gönüllü ve profesyonel çalışmalarda görev aldı.

Nisan Alıcı: Belfast Queen's Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırma görevlisi ve DEMOS Barış ve Alternatif Politikalar Araştırma Derneği'nin kurucu ortağı ve başkanıdır. Ulster Üniversitesi Geçiş Dönemi Adaleti Enstitüsü'nden doktora derecesine sahiptir. Doktora projesi, devam eden Kürt çatışması bağlamında geçiş dönemi adaleti beklentilerine mağdur merkezli ve taban odaklı bir yaklaşımla odaklanmıştır. Araştırma ilgi alanları barış, toplumsal cinsiyet ve geçiş dönemi adaleti üzerinedir. Siyaset ve hukukun kesiştiği noktalarda ders vermektedir.

Bu çağrı Adalet İyileştirir projesi kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla Hafıza Merkezi’ne aittir ve Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.